Yüzer Güneş Enerji Sistemleri (YGES)
Yüzer Güneş Enerji Sistemi (YGES), deniz, göl veya baraj üzerinde suyun kaldırma kuvvetinin yardımıyla işlev görerek su yüzeyine kurulacak olan fotovoltaik paneller ile elektrik üreten sistemlerdir. Yüzer GES’ler ile enerji nakil hattı ve ülke çapında enterkonnekte ağa bağlanabildiği gibi izole sistemler kurularak, hattan bağımsız bir şekilde bölgesel elektrik ihtiyacı da karşılanabiliyor.
YGES 2000’lerin ikinci yarısında ABD’de ortaya çıkmış modern bir enerji üretim teknolojisidir. 2012’de Japonya’da YGES’ler için teşvikler verilmeye başlanmıştır. Nishihira (1,7 MW) ve Higashihira (1,2 MW) göletleri üzerine kurulan yüzer güneş enerjisi santralleri yenilenebilir enerjiye verilen önemin bir göstergesidir. Santraller 11.300 panelden oluşuyor.
YGES’ler yüzen bir sistem, bağlama sistemi, PV sistemi ve enerji aktarım kablolarından oluşur. YGES’lerin sorunsuz çalışması için suda ki yüksekliğe uyum sağlamalı ve yapılar -60/+80 dereceye dayanıklı olmalıdır.
YGES Avantajları:
- Kurulumu Kara GES’lerine göre hızlıdır.
- Suda yüzdükleri için kara kütlelerini işgal etmezler.
- Yüzer GES’lerde kamulaştırma maliyeti yoktur.
- YGES suda buharlaşmayı ve su kaybını azaltacak bir gölge oluşturur. Suyun ısınması, bir ölçüde engeller.
- Deniz ve göllerde oluşturulan balık çiftlikleri için yüzer GES’ler büyük bir avantajdır.
- Suyun soğutucu özeliği YGES’lerin çalışma performansını arttırır.
- Kara GES’lerde kurulması zorunlu olan iki eksenli takip sisteminin yüzer GES’lerde bulunması gerekmez.
YGES Dezavantajları:
- Tuzlu deniz suyu YGES’leri aşındırabilir.
- Yüzer GES’ler, balıkçılık ve ulaşım faaliyetlerini engelleyebilir.
- Ayrıca, YGES’ler, evler için diğer sistemlere göre tercih edilebilir değildir.
- Kara GES’e göre YGES’in elektrik üretimi dengesizdir.
Dünyada YGES Potansiyeli: 2023 yılı itibariyle Çin, toplam yüzer GES güç kapasitesinin %99’una sahiptir. Ardından Japonya gelmektedir. Hidroelektrik sistemlerde kullanılan su kaynaklarının %25’inin kullanılmasıyla toplamda 4400 GWp fotovoltaik kapasitesi kurulabilir.
Türkiye’de YGES: 2017 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Büyükçekmece Gölü üzerinde kuruldu. İlk olarak prototip düzeyde geliştirilen 9 kW yüzer GES tesisi kurulmuştur. Buharlaşmayı %60 engelleyen bu sistemler yılda 720 ton su tasarrufuna tekabül etmektedir. Ayrıca, Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi (ASKİ) tarafından başlatılan proje ile Ankara’nın Mamak ilçesinde bulunan Bayındır Barajı’nda yüzer güneş enerji santrali kurulacak. Ankara Güneş Nilüferleri adı verilen santralin en az 990 kWp gücünde olması planlanıyor. Elde edilen elektrik enerjisi, şebekeye bağlanacak. İçme suyuna herhangi bir zararı bulunmayacak.
YGES Maliyetleri: Bir yüzer GES’in kurulumunda harcanan para, kara GES’in kurulumunda harcanan paranın neredeyse %58’ine denk gelmektedir. Ayrıca, yüzdürücü yapı büyük bir tasarruf sağlamaktadır zira kara GES’lerdeki çelik yapının %25’i kadar maliyete sebep olmaktadır.
Yenilenebilir bir temiz enerji kaynağı olan Yüzer Güneş Enerji Santrallari sıfır atık ve sıfır karbon emisyonu ile gezegenin geleceği adına ülkelerin öncelikli yatırım yapmaları gereken alanlardan biridir. YGES’ler suyun yosun tutmasını önlerken suyun daha az buharlaşmasına neden oluyor. Kara GES maliyetleri ve arsa/tarla değerleri gün geçtikçe artıyor. Gelecekte YGES alanında çok büyük yatırımlar yapılması muhtemeldir.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın “Türkiye Ulusal Enerji Planı”nda da, Türkiye’nin güneş enerjisi kapasitesinin 2035’e kadar yaklaşık %500 artışla 52,9 gigavata ulaşması ve güneş enerjisinin en yüksek kurulu güce sahip kaynak olması hedefine yer verildi. Bakanlığın verilerine göre, Konya, Ankara, Şanlıurfa, Kayseri, İzmir, Kahramanmaraş, Gaziantep, Afyonkarahisar, Antalya, Manisa güneş enerjisinde kurulu gücü yüksek şehirler arasında yer alıyor.